Anthills

This translation has been sitting on my computer for a while now; I think it’s time it’s come out to the light of day.

 

Anthills

 

for Işıl

 

There you are, in the dark room again,

in your dark sleep.

I remember you smiling though, your giddy smile,

I used to love noticing birds, stooping

to drink from your dimples

and you wearing two dates for your eyes

sunny and warm.

Used to love noticing cockscombs standing up

to life in the pots where you’d planted them.

Beloved sister, what became of you?

 

It was on the ferry to Karşıyaka that my tongue

got used to bitterness. I’d drink putrid tea, staring at

the dark waters. I’d dream of a fish sleeping,

losing its dreams to the dark waters.

Two sparks off my cigarette,

what would they talk about, I wonder?

You’d worry about me, all the time,

and expect me for dinner, all the time.

When I found you in the warmth of our home,

The two sparks would meet, I’d feel,

with the dark sleep of the fish.

You’d leave a cube of sugar, I’d feel

on the tip of my tongue.

 

Last year at Hıdrellez time, you brought sand

from anthills, for prosperity.

I’d never seen prosperity like that

in a small, tiny bag

The papers in my wallet are still scarce

but the coins are scrambling,

up to the tip of my fingers, like cymbals.

Whenever I check my wallet now, petty people

are jumping over a bonfire of joy.

My dear, nobody ever turned poverty

into such a cheerful affair for me.

 

I used to have bad dreams all the time

An old hag would declare:

“Amid the blue flames,

this woman in red would be most fitting.”

I think somebody might burn me,

I’d insist in the morning.

Fire is good, you’d say, it means success,

you’ll succeed a lot.

If it wasn’t for you, my dear

who would put a silver lining

to your sister’s nightmares?

 

Why don’t you smile your giddy smile again,

I’d stop counting

The red roses on my bed sheet then.

I count and count and count,

endless roses,

time has no end without you.

Why don’t you wake up from that dark sleep

and see whether we have any sun left in the cellar?

Even if all the serotonin reuptake inhibitors united,

they couldn’t reuptake

a life that is as happy as a dream with a silver lining

or the solace offered by a handful of anthill sand.

 

Didem Madak

Here is the source text is anyone wants to compare.

The Towel on the Balcony

I remember reading this poem as a teenager and loving it, but I had a different memory of it; it somehow sounds more melodramatic now. But it’s Murathan Mungan; so fair enough, and I still wanted to try translating it. I’m not really pleased with the result but here is my attempt:

Our doors stood next to each other, opening to the same balcony, in the bed-and-breakfast where we stayed. We kept bumping into each other in the afternoons; shared bathroom, shared kitchen, shy hello’s. Our laundry dried next to each other on the same balcony, which gave me the shivers. We watched the sunset sipping white wine, exchanging a few awkward, clumsy pleasantries, which also gave me the shivers. Our shadows sat next to each other in the diminishing light of the balcony, becoming blurry, and eventually one.  

We couldn’t help smile when our eyes met; happened to be reading the same book when we saw each other for the first time on the beach.

Summer wasn’t in full swing yet; beaches dotted with parasols here and there, the spring sun winking.

The boats rocking gently in front of the bed-and-breakfast, the timid stalks of the flowers, the patchy shades in the sunset are what stayed with me. We were both lonely, trying to avoid each other, in that remote coastal village whose name nobody knows.

The things we shared, though, like watching the sunset together, evolved spontaneously into some kind of togetherness.

Our skin started to burn; our bodies aching to feel the presence of each other even in the absence of physical contact.

The call of the skin was ready to fall into all the traps set up for it.

We were on the balcony again that evening, the sun long gone. Surrounded by laundry left to dry, songs from a distance and the smell of thyme in the air, you looked at me differently somehow.

Then you said, ever so softly:

“This is the first time I feel like touching a man’s skin.”

That’s when summer started for me.

“Go ahead, then” I said. 

Silence. Long stares. The fight to resist the urge legible on your face. Then you got up, went to your room and slowly closed the door behind you, without a word. I sat there, on that balcony, for hours on end that night.

When I got up in the morning, I could see through the open door that you’d left. Only the towel that you left on the balcony was fluttering in the wind.

I never met you again, anywhere, in the following summers. Come to think of it, it’s been 13 full years. Do you still keep the memory alive, of the urge that awakened 13 years ago?

It just occurred to me, as I am writing this poem, that I don’t remember your name, but the colour of the towel fluttering on the balcony is still vivid in my memory.

13 years later, on this scorching day when I broke up with my beloved, I ask why you, all of a sudden, came to my mind. Then it dawns on me:

A love is made up of many loves, none of which is ever left behind.

Here is the source text if anyone wants to compare.

 

 

Benim Adım Feridun’dan

“Yaşa, işe, güce, itibara en ufak hürmeti olmayan bu acıya aşk acısı diyorlar. Kim olursan ol, seni saklandığın yerde er ya da geç buluyor, […]. Bir tadı, bir kokusu, bir eti var hatta, bir kütlesi; gelip göğsüne oturmasından belli. Kokusunu kütlesini hesap edemiyorum ama bir tadı varsa bence o genizde kalmış greyfurt tadını andırıyordur. Çok sevdiğin bir şeye benzeyen, ama o olmadığını da bal gibi bildiğin bir tat; acı, buruk, portakala benzeyecek neredeyse, değil ama işte. […] Ne yediğinden anlıyorsun ne içtiğinden. Allah belasını versin” (8).

Kitabın ilk bir iki sayfasını okuduktan sonra bu metni daha önce başka bir yerde okumuş olduğumu fark ettim; herhalde Mahir Ünsal Eriş’in bir öykü seçkisinde. Yine de keyif aldım ama, çizimler de güzel. Ben de Feridun olmak isterdim, ya da Feride 😉

What I Talk About When I Talk About Running

This is the first book of 2018 for me but I must say I have been a bit disappointed. I was hoping it would be a bit more insightful about the sense of rhythm that running gives you and how you can then transfer it to the other areas of your life. I got my hopes high when I read the chapter title “Most of What I Know About Writing Fiction I Learned by Running Everyday,” for example, but the text turned out to be covering mostly the mundane details of Murakami’s marathons and daily jogs. (The blurb calls it “equal parts travelogue, training log, and reminiscence.”)

I wouldn’t see it as a waste of time still (wasn’t long anyway), and I actually enjoyed reading some bits, like:

“When I’m criticized unjustly (from my viewpoint, at least), or when someone I’m sure will understand me doesn’t, I go running for a little longer than usual. By running longer I can physically exhaust that portion of my discontent. It also makes me realize again how weak I am, how limited my abilities are. I become aware, physically, of my low points. And one of the results of running a little farther than usual is that I become that much stronger. If I’m angry, I direct that anger to myself. If I have a frustrating experience, I use that to improve myself” (20).

The very end sounds like fluffy self-help but this is more along the lines of what I have been expecting. I like going for long walks and I’ll try to remember that next time I get nasty comments from a reviewer.

from Leaving Tangier

This is the point at which I stopped reading Leaving Tangier:

“Why, then, did Miguel want to tear Azel from his own world to take him home to Spain? At first, he wanted to help Azel. Only after seeing him a few times did he realize that a fling or even a serious affair was possible. Whenever Miguel forced a man to become involved with him, he regretted it, but he found a kind of perverse pleasure in feeling lonely and sorry for himself. He loved the ‘awkwardness’ of Moroccan men, by which he meant their sexual ambiguity. He loved the olive sheen of their skin. And he loved their availability, which marked the inequality in the which the relationship was formed, for the lover by night was thus the servant by day, casually dressed to do the daily shopping, wearing fine clothing in the evening to stimulate sexual desire” (32).

Well, just off-putting.

Bizim Büyük Çaresizliğimiz

Şimdi bu kitabın böyle dramatik bir adı var ama aslında eğlenceli de. Bir aşk hikâyesi, ama esprili birinin ağzından anlatılıyor. Hem de çevirmen kahramanımız! Kitap çevirmeni… bu kitabı bana bir öğrencim hediye etmişti, belki bunun da payı vardır diye düşünüyorum seçiminde. Keyifle okudum!

Yazarın üslubunu ve kitabın atmosferini iyi temsil ettiğini düşündüğüm bir parça:

“O gün kapkaranlık dolaştım sokaklarda. İçimde, çıkarıp bu şölen sofrasına, ‘Bu da benden!’ diye koyacak hiçbir şey yoktu. Renkli giysileri içinde güzel bacaklarını, muhallebi karınlarını, göğüslerini gösteren, saçlarından ışıltılar saçılan kızlar, bende yalnızca ve yalnızca bir keşiş olma isteği uyandırıyordu. Bu istek de öfkelendiriyordu beni. İnsanın en temel meselelerinden birine, ‘Arzu etme, acı çekersin!’ kaypak bilgeliğiyle karşılık verenlere, insanları gömdükleri gibi meselelerini de gömebileceklerini düşünen kazma-kürek erbabına öfke duyuyordum. Yürüyordum, kendi kendime büyük sözler söyleyerek kalabalığın içinde yürüyordum. Özgürlüğün kimse tarafından sevilmemeyi göze almak olduğunu söylüyordum. Ne büyük söz! Uç bakalım Ender, uç! Sözcüklerden kendine kanat yapanları çok gördük biz!” (149)

Yazarın özellikle benzetmelerini sevdim. Bir yerde mesela ardı ardına aklına gelen düşünceler için “aklın dokuma tezgâhı gibi çalışması” (139) diyor (benimki de bazen böyle çalışıyor, özellikle endişelendiğimde). Sevdiği kadın için “yaşadığım her şeyi bir karınca gibi yuvarlaya yuvarlaya ona taşımayı düşünüyordum” diyor.

Bu okuduğum ilk Barış Bıçakçı romanı, başka romanlarına da bakacağım mutlaka.

Aşiq û Maşûq: Ermenice Kaynaklardan Kürt-Ermeni Aşk Masalları

Bu kitabı Aras’la Istos’un ortak düzenlediği panayırdan almıştım, (“kitap panayırı” ne kadar da hoş bir ifade, “kitap fuar”ından sonra) Bloemfontein’e gelirken de yanımda getirdim. Geçen haftalarda bir arkadaşımın bu kitapla ilgili yazdığı makaleyi okudum, kitabı da okumanın tam sırası, dedim.

Kitabın içinde üç tane halk masalı var; ikisi kısa, biri uzun. Burada çeviri sürecinin nasıl da çok katmanlı olduğunu arkadaşımın makalesi yayınlanınca okursunuz (henüz hakem aşamasında olduğu için ipucu vermiyorum, ama yayınlandığında paylaşacağım.) İlk metin olan Sare Sipane veya Siyamanto ile Xıçezare’yi okuyunca Yaşar Kemal’in öykü seçkilerinden(?) birinde okuduğum bir metni hatırladım, ama kitaplarım yanımda olmadığı için şimdi açıp bakamıyorum hangisiydi diye. Zelzele sonrası yerde bulunan yumurta büyüklüğünde değerli taşlar, rüyada duyulan evliya sesleri, gökyüzünde görülen kuyrukluyıldızlar ve konuşan bilge balıklarla masalsı havasını çok sevdim metinlerin. Zeynep Özatalay’ın çizimleri de bu havayı çok güzel tamamlıyor.

Sevdiğim bir bölümü paylaşıyorum: fakir köylüye süt, yoğurt, peynir temin eden Dersimli çoban Pot’un, merhametli kızı Sedev’le arasında bir diyalog bu:

 

“Sedev daha da vicdanlıydı. Bir gün babasına, ‘Baba, senden bir şey isteyeceğim,’ dedi.

‘Söyle Sedev,’ dedi Pot. ‘Seni ne kadar sevdiğimi bilirsin.’

‘Baba,’ dedi ‘Köylüler süt, yoğurt götürmeye geldiğinde, kabı arkalarında tutuyor, istemeye utanıyorlar. Bu büyük günah. Yaptığın hayır da Tanrı nezdinde boşa gidiyor. Bu yüzden sütler kesiliyor, ekşiyor.’

‘Evladım,’ dedi Pot. ‘Sürünün sahibi sensin, nasıl istersen öyle yap.’

Ve bakın Sedev ne yaptı. Yedi haneye yedi yüz koyun verdi.”

 

Bu masallar Anadolu’nun bağrından çıktığı için dil çok “Anadolulu” tabii: “Gözümün nuru”, “canıgönülden”, “cıbıl”, “herif”, “getirmişim/örmüşüm”, “geberesice”, “Allah ırak etsin”, “anadan üryan” gibi sözcükler, ifadelerle dolu… ama yine de “bu kullanım Ermenicenin deyiş özelliklerini mi yansıtıyor acaba?” dediğim çok yer oldu. Mesela Sedev, çoban köpekleri Borde ve Baraz’ı “Ha Borde! Ha Baraz!” diyerek çağırıyor, bu kullanımın Ermenice olduğunu ümit ediyorum. Ya da “ömrün daim olsun” ifadesi; kesinlikle sakil durmamakla birlikte Türkçede, kendimi yoklayınca aslında tam olarak aynısını pek de duymadığımı fark ettim. Çeviri bir metnin sözcüklerinin arasında bir başka dili görebilmek/duyabilmek güzel…

Böyle bir metin okumak, çeviriyle ilişkilendirdiğimiz dil ve kültür farkı varsayımını yeniden düşündürdü bana. (Belki de ben genellikle İngilizceden Türkçeye çeviri yaptığım için “büyük dil farkı” ve “büyük kültür farkı” görmeye alışmışım, öyle koşullandırmışım kendimi.) Burada kaynak metinlerle erek metin arasında dil farkı var, evet (hatta Ermeniceyle Kürtçe ve öte yandan Türkçe farklı dil ailelerine ait) ama kültür farkı o kadar da yok, çünkü masallar Anadolu’da geçiyor. Çevirmen için çetrefilli bir durum, bu az olan (ama yine de olan) kültür farkının ne kadarını yansıtacak dile? Metni daha az ve daha çok yerlileştirmek veya yabancılaştırmak mümkün, ama ince bir çizgi bu… Mesela “Tanrı’nın selamı üstünde olsun” (101) cümlesini okuyunca bunun aslında “Selamun aleyküm / Aleyküm selam” ifadelerinin Türkçesi (ya da daha az Müslüman versiyonu) olduğunu düşündüm. (Metinde hem Tanrı hem de Allah sözcüğü geçiyor sık sık.) Ben olsam öyle çevirirdim, demeyeceğim tabii, ama anadili Türkçe olan Anadolulu biri için, bir başka Anadolulunun, bir başka Anadoluluya “Tanrı’nın selamı üstünde olsun” demesi, ne bileyim, şöyle bir durduruyor insanı. Ermenicede tam bu kalıba uyan bir kalıp var da bu onun çevirisi mi acaba? Eskiden Dersim’in dağlarında karşılaşan Ermeni çobanlar birbirlerini nasıl selamlıyorlarmış, bir fikrim yok tabii.  Kitabın adı da bir yabancılaştırma örneği.

Şurada da çeviriyi düşündüm: “Bu yaşımda odun sırtlar, götürür satar, onları beslerim. Hâlâ sırtımdan geçinirler” (95). Bu “sırtından geçinmek” deyimi “odun sırtlama”lı cümleden sonra cuk oturmuş, Ermenicede “sırt” sözcüğünü içeren bir deyim var mı acaba böyle? Bu paralel ifadeleri hangi çevirmene/yazara borçluyuz bilmiyorum ama süreçteki son editör/çevirmen olan Sarkis Seropyan geliyor akla ilk aşamada.

Bakiye

Kemal Varol’un 2014’te Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’nü kazanan Haw romanını tavsiye etmişti bir arkadaşım, ama kahramanı bir köpek olduğu için okusam mı okumasam mı emin olamadım (okuduğum romanlarda hayvanların başına bir şeyler gelince etkileniyorum çok). Sonra 2016’da KHK’yla açığa alınan yazar-öğretmenlerden biri olarak duymuştum adını Varol’un. Edebiyatla bu düzeyde haşır neşir olup öğretmen olan insanlara saygım çok büyük, bir de Varol’un Kürt olduğunu, ana dilinin Kürtçe olduğunu hesaba katarsak, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliğinden uzak durmak için bazılarına göre geçerli bir sebebi var. Eğitim-Sen’e üye olduğu için açığa alınmak ülkemizde son dönemde yaşanan haksızlıklardan biri de, bu kadar kıymetli eserler verip gençlerin hayatına çok can alıcı bir noktadan dokunma potansiyeli olduğu bilinen insanların açığa alınması iyice büyük bir haksızlık gibime geliyor.

Bu şiir seçkisini bir fuarda almıştım sanırım. Sevdim şiirlerini sevmesine de çok yoğun bir anlatımı var yazarın (öyle benim yaptığım gibi çerez yer gibi okunmuyor), biraz da karamsar desek yanlış olmaz herhalde şiirler, şu anki ruh halime çok iyi gelmedi yani. Kitabın içindeki bölümlerin başlıklarını aktardığımda anlayacaksınız: “Yas Yüzükleri”, “Kin Divanı” ve “Temmuzun On Sekizi”.

İlk bölümdeki şiirlerin birçoğu, şairin babasıyla olan ilişkisini konu ediniyor (kronolojik ve mantıksal açıdan önce geldikleri için en baştalar sanırım). “Kin Divanı”nda toplumsal, siyasi konular işleniyor, dini bir iki gönderme (Alevilik’e ait) de gördüm. Temmuzun On Sekizi de şairin sevgilisinden ayrıldığı tarih olabilir, burada aşk şiirleri var.

 

 

“Kin Divanı”yla “Temmuzun On Sekizi” bölümlerinden birer şiir alıntılamak istiyorum. İlk aktaracağım aslında daha uzun bir şiirin parçası, ama kendi başına duruyor bir sayfada:

 

“bir geyiğin gözlerinde kışmış uyandığımda

oysa öğrenmiştim dişlerimi sıkmadan

göklere yakın uyumayı

dizlerim geyikler kadar koşarken tuzağına

hep bir fukara öfkesi belli etti beni

yokluk vadisinde ziyan seferiler

dönüp son kez baktılar bana

dediler: zamana küs

öldürdüğün yılanları gömmek için gelme

ağunu kirpiklerinin hürmetine sakla

çünkü kış kanat germez toprağın imasına

nasılsa herkes ömrünü yer

git sen

kalbin acısını ayakların sızısı alır

kalbin acısını ayakların sızısı alır

gitsen de! (77)

 

“Geyiğin gözlerinde kış” imgesini sevdim burada (Jägermeister logosu geldi nedense gözümün önüne :P). “Fukara öfkesi” bilindik bir kavram, gerçi sadece para pul değil, insanı rahat ettirecek herhangi bir şeyden mahrum olanlar öfkesiyle belli ediyor kendisini. “Ağu”lu “kirpik”li dizeyi anlamadım, ama şiirin en sevdiğim bölümü “kalbin acısını ayakların sızısı alır.” Hayatımın zor dönemlerinde yürümeye veririm ben de kendimi. Hatta Oxford’da otururken bir kere yürüye yürüye bir sonraki yerleşim yeri olan bir köye varmıştım. O zamanlar cep telefonlarının haritası filan yok, elimde basılı harita da yok tabii, ne kadar uzağa gittiğimi fark edince endişelenip geri dönmüştüm hemen.

Aşk şiirine geçiyorum:

 

XXI

 

senden kopan taş kapattı kuyumu

o harlı bahçede

ne yandım, ne söndüm.

 

sınırım oldun

sırrım oldun

gelip bana kurdu çadırını iki dağ:

sen ilmek ilmek eksilirken

ben yunus oldum.

 

kırıldı tenimdeki testi

damlada umman arayan hafız oldum (159).

 

Burada sevdiğim çok dize var: “senden kopan taş kapattı kuyumu”, “gelip bana kurdu çadırını iki dağ” ve “damlada umman arayan hafız oldum.” İlki, sanırım sevgilinin öfkeyle söylediği veya yaptığı bir şeyin, şairin dünya işlerinden elini eteğini kesecek üzülmesine neden olduğunu anlatıyor. İkincisi, şairin içinde bulunduğu ruh halinden bir türlü çıkamadığını, doğa karşısında ne kadar çaresizse hisleri karşısında da o kadar çaresiz olduğunu ifade ediyor herhalde. Üçüncüsü de “meczup oldum” demenin daha mistik bir yolu olsa gerek.

Bir arkadaşımın Aşiq û Maşûq’la ilgili yazdığı makaleyi okudum dün, onu da yanımda getirmiştim, ona başladım şimdi.

 

Yenişehir’de Bir Öğle Vakti

Bu kitabın ortasında (135.-219. sayfalar) sanki başka bir metin var. Önsözde anlatıldığına göre ilk yayınlandığında metin, roman bütünlüğü taşımadığı yönünde eleştiri almış. Bu eleştirinin daha çok olay örgüsünü ilgilendirdiğini tahmin ediyorum, zira farklı bölümlerde anlatılan hayatlar sadece teğet geçiyor birbirine, ama metnin bu düzeyde parçalı oluşu beni rahatsız etmedi; aksine karnavalesk/cümbüşlü hali hoşuma gitti. Zaten anlatı gelenekleri de değişiyor, şimdilerde öykü seçkisi diye yayınlanıyor böyle metinler, neyse… Ama anlatı açısından bu orta kısım kitabın geri kalanından belirgin şekilde ayrılıyor. Karakterler daha derinlikli, insan ilişkileri daha karmaşık, yazar da bu karmaşıklığın hakkını daha çok veriyor, bilinç akışı yöntemi burada daha ağırlıklı kullanılıyor. Kitabın ilk ve son kısmında metinle kuracağımız ilişki mizahla karışık bir ilişki sanki, yani baştaki ve sondaki karakterleri, onların günlük hayatlarında yapıp ettiklerini komik bulmamız bekleniyor, ama orta kısımdaki Doğan, Olcay ve Ali’ye karşı takınmamız gereken tavır “halden anlamak.” Onların neden bu şekilde davrandığını, neden bu alındıkları şeylere alındıklarını, neden sevindikleri şeylere sevindiklerini biliyoruz.

Mesela Doğan’ın bakış açısından: “Eskiden, bir yığın budala ve sıkıcı insana rağmen yaşamanın ancak yalanla mümkün olabileceğini düşünürdü. Çirkin ve aptal olana karşı ahlak sorumluluğu duyulamayacağını.” (192) Bu orta kısmın tadı damağımda kaldı; sırf Doğan Olcay ve Ali’yi anlatan bir roman olsa bir güzel okurum şimdi.

Tasvir de var burada tabii, Alilerin evinin anlatıldığı kısmı çok sevdim: “Bu eşyaların hepsi, tek tek çirkin, ucuz, bayağı şeyler, diye düşündü Doğan. Ama yine de ev içinin tümünde sıcak, insanı rahat ettiren bir şey var.” (165). “[Ali’nin] çevresine gezdirdiği bakışlarında, eşyaların zevksizliğini bilen, ama buna aldırmayan, hatta bunu benimseyen bir şey vardı.” (166)

Bu kısımla ilgili tek o kadar beğenmediğim şey, toplumsal sınıf konusu çok ön plana çıkmış. Belki de 70’lerin başında sınıf, insan ilişkilerinde daha belirleyici bir rol oynuyordur, veya bu kısımdaki karakterler 20’li yaşlarının başında, yani siyasi toplumsallaşma süreçlerinin ortasında oldukları için hayata toplumsal sınıf çerçevesinden bakmayı daha çok önemsiyorlardır, ya da ne bileyim, herhalde yazar kitabın bölümünde sınıf konusunu işlemeyi uygun görmüş.

216. sayfada anlatılan sahne, bütün kitabın odak noktası, olay örgüsünün zirvesi niteliğinde. Kimsenin kılına zarar gelmemesine rağmen kitabın en son sayfasındaki trajik olaydan daha trajik geldi bana, çünkü Doğan, kendi kişiliği için büyük anlam ifade eden bir şey ortaya koymuştu, çok şeyi kaybetmeyi göze alıyordu Ali’yi kazanmak için. Burada tasvir edilen gerginliği, o “koptu kopacak” halini çok canlı bir şekilde yaşadım.

Kitabın son kısmında Aysel adında bir hayat kadınının Ali’yle ilgili kurduğu hayaller anlatılıyor. Üç paragraf olduğu için şimdi buraya yazmayacağım (kitabı okuyacaklar için sayfa 253) ama çok samimi geldi bana. Aysel “dobra” bir karakter zaten, toplum tarafından ahlaksızca bulunan bir iş yaptığı için bu erdemine sıkı sıkıya tutunuyor. Eminim gerçek hayatta başkasına saçma, çocuksu gelecek hayallerini paylaşmaktan da çekinmezdi. Hayalperestlik de iyimserlik gibi hayatın zorluklarına karşı bir savunma kalkanı görevi görüyor. Kaderciliğim tuttuğunda, bazı insanların hayatları ne kadar zor, ama bir tür telafi olarak onlara da dayanma gücü verecek özellikler vermiş Allah diye düşünüyorum.

Son olarak, şurayı okuyunca gülümsedim:

“Plakçının vitrinindeki plağın üstündeki plağın üstünü okudu: Love Story. Güzel, ilik gibi bir kız, tıfıl bir oğlanla sarmaş dolaş. Bu kız bakire midir? Şu tıfıl oğlanın bozduğu kız, bakireliğini yitirmiş sayılmaz canım…” (21).

Güvercin Telaşı

Yolun Başı‘nı ilgiyle okudum ama yaşım biraz fazla geldi galiba. Şairin Bavul ve Ot dergilerinde yazdığı bilgisi veriliyor ilk sayfalarda, ondan etkilenmiş olabilirim. Genç bir kitleye hitap ediyor herhalde.

En sevdiğim şiir en sondaki:

 

Güvercin Telaşı

 

yaşadıklarımdan hayal ettiklerimi çıkarttığımda

geriye kocaman bir hayal kırıklığı kaldı

gerçi matematik oldum olası zayıf bende

ama konu bu değil şimdi…

 

hayattan tamamen ümidimi kestiğim anlarda bile

şaşırmaktan alıkoyamıyorum kendimi

yavrusuna yiyecek götürmek için çırpınan serçeye

ya da her bozulduğunda yuvası

dehşetli bir tutkuyla aynı yere

çer çöp taşıyan güvercine

ne var dedim kendi kendime, ne var

ne var da tutunmaya çalışıyorsunuz bu kadar

bu rezil hayata?

çıkamadım tabii işin içinden

ve serçelerle güvercinlere havale ettim

bütün ontolojik kaygılarımı haliyle

 

rakı ya da Kafka ya fa Xanax ya da Perec

hepsinde aradığım şey aynı aslında

usanmadan her defasında bozulan yuvasına

çer çöp taşıyan güvercinin

hevesidir yakalamaya çalıştığım her neyse

benden geçen şeylerin farkındayım elbette

içimden geçenlerle ters orantılı hemen hepsi

gölgesine sığındığım rakı şişesinin görkemi

azalsa da o son lanet duble içildiğinde

gecenin son saatlerinde

içinde serçeler ve güvercinler gezinen

laflar etme arzusu doluyor bir yerlerimde

ağzımı açacak oluyorum

ama dinleyen kimse yok

neyse diyorum sonra, neyse

neyse… (106-107)

Şiirin adının Hrant Dink’in “Ruh Halimin Güvercin Tedirginliği” başlıklı o son köşe yazısına bir gönderme olabileceğini düşündüm ilk başta, ama bu şiir o yazıdan önce mi yazılmış, sonra mı, bilmiyorum. Rakı şişesinin bahsinden sonra da “içinden serçeler ve güvercinler gezinen” dizesi gelince Orhan Veli’nin “rakı şişesinde balık olsam” dizesine göz kırpacak sandım şair, ama oraya bağlanmıyor sanırım.